بخشی از متن:
فصل اول: بیان موضوع طراحی
1- عنوان
در دنیای امروز مهمترین وظیفه آموزش، قرار دادن فرد در اجتماع از طریق رشد دادن حس مسئولیت شخصی است، به چنان شیوهای که اجتماع نتایج آن را بیش از مجموع افرادی که در بر دارد، نشان دهد. افزایش حجم اطلاعات و دانش بشری و همچنین چگونگی انتقال آن به نسلهای بعد نیز از مسائلی است که بحث صلی آن به موضوع « آموزش و پرورش» بازگشت دارد.
با توجه و نگاهی دقیقتر به شرایط جامعه کنونی ما و بالاخص شرایط آموزشی در سطوح مختلف، که شامل دو مرحله قبل از دانشگاه و دانشگاه (تحصیلات عالی) میباشد نقش آموزش و پرورش در چکونگی رسیدن دانش آموختگان به مراحل بعدی قابل وجه میباشد.
سیستم آموزش در نظام جدید آموزش و پرورش مشتمل بر چند شاخه میباشد که یکی از این شاخههای شاخه فنی حرفهای میباشد که در این شاخه، هدف، آموزش و تربیت افرادی میباشد که با توانایی کسب شده در این دوره توانایی فعالیت در حرفهای مرتبط با رشته گذراند شده در این مقطع رت در بستر جامعه داشته باشند. هنرستانها را میتوان به عنوان جایگاهی که در آن دروس نظری کم رنگ میشود اما از میان نمیرود و دروس عملی پررنگتر و اصلیتر میباشد تا دانشآموزان را در برخورد با حرفه آینده خود آماده نماید، معرفی نمود.
با نظری جدیتر و دقیقتر به جامعه و همچنین نقش مهم شاخه فنی حرفهای در آموزش افراد در رشتههای مختلف و تاثیر این آموزش در بطن جامعه به عنوان جزیی کوچک از جامعه حرفهای اما کامل کننده آن، طراحی فضایی که بتواند به نیازهای فرمی و عملکردی پاسگو باشد، حائز اهمیت است.
2- بیان مساله و ضرورت طراحی
طراحی معماری مدرسه همواره بازتاب تغییرات شرایط اجتماعی و مفاهیم آموزشی بوده است. مسلماً تاثیر محیط زیست نیز بر افراد بر کسی پوشیده نیست و برای گسترش آن یا معماری که ورای کارکردگرایی ساده است – انسان بدون شک توجهی خاص برای آن و آگاهی لازم از سلامت روحی کاربران آن دارد. به همین دلیل مدارس و مراکز آموزشی که انسان دورهای طولانی از عمر خود را در آنها سپری میکند، باید به مکانهای قابل توجه و جالب، هم برای معماران، هم بر عموم مردم و همچنین برای نهادهای دولتی و خصوصی که آنها را اداره میکنند بدل گردند. همچنین واضح است که تاثیر معماری بر آموزش از مدتها پیش امری شناخته شده است و رفتار دانشآموزان و دانشجویان و معلمان در رابطه تنگاتنگ با آن قرار دارد.
پرداختن به موضوع طراحی مراکز آموزش حرفهای که دارای نقشی انکار پذیر در آموزش افراد حرفهای برای ورود به جامعه و تبدیل آن به یک جامعه حرفهای و در حقیقت تزریق مهارت در همه سطوح کاربردی آن، مسئلهای است که با توجه و دقت در نظم و سازمان دهی و فضاهای اینچنین که مشابه کارگاههای کوچک اما با یک سیستم آموزشی مدون در جامعه موجود میباشند، الزامی میباشد.
3- بیان اهداف
در تعریف طرح میتوان گفت که طراحی مرکز آموزش حرفهای و یا به عبارتی دیگر هنرستان موضوع صلی این پروژه میباشد.
در تعبیری که گیل (GAIL) از مدرسه دارد، مدرسه یک موسسه اجتماعی است که در آن ارتباط از یک سو به تحقق وظیفههای رسمی مدرسه، اخذ تصمیم، هماهنگی، تامین قدرت برای رفع نیازها و شکلگیری رابطههای غیر رسمی یاری میرساند و از سوی دیگر، به پیشبرد هدفهای تربیتی درباره جریانهای اجتماعی مانند همکاری، سازگاری و توافق میانجامد.
همچنین از دیدگاه مدرنیسم، مدارس نهادهاییاند که در اجتماعات واقعی دارای موقعیتی خاص هستند، پس زندگی و دوام آن به انجام دامنه وسیعی از کارکردهای متفاوت اجتماعی وابسته است. مدارس خواستار تربیت دانشآموزانیاند که هم دارای تجربه و مهارتهای مفید و کامل برای موفقیت در زندگی اجتماعی هستند و هم با جمع شدن این تجربهها امکان شکلگیری یک جامعه آرمانی به شکلی که مدرنیسم ترسیم میکند وجود دارد.
با توجه به این دو دیدگاه میتوان اهداف طراحی مدرسه – با یک ویژگی خاص یعنی مدرسه آموزش حرفهای – را در طراحی، یک مرکز در رابطهای با جامعه در نظر گرفت. اما با در نظر گرفتن ویژگی « آموزش حرفهای » موارد دیگری از جمله حس خود آفرینندگی، استفاده از تکنولوژی اطلاعات و تبدیل روحیه مصرف کننده دانش به تولید کننده دانش، را نیز میتوان مد نظر قرار داد.
4- مبانی نظری عام طرح
به گفته والترگروپیوس، اگر محیط آموزشی بخواهد زمینهای ثمربخش برای نسل آینده باشد، محیط و ساختمانهایش میبایست. .. باشند به تقلید شده.
مطمئناً طراحی و ساخت فضای مناسب وکارا برای استفاده تفرادی که نیاز به تمرکز، تفکر و حتی تفریح دارند باید به گونهای باشد که این نیازها را پاسخگو باشد و در حقیقت چند عملکردی را خواهیم داشت. تعیین طراحی ساخت اصلی کلاسها و کارگاهها بر اساس سیستم آموزشی (سیستم سنتی: معلم محور- سیستم رایج: موضوع محور – سیستم مدرن: شاگرد محور) نیز از نکات مهم به شمار میآید.
شناخت منطقه و پتانسیلهای آن و استفاده از مفاهیم حرکت، خلاقیت و نوآوری نیز در ایدههای معماری این پروژه استفاده میشود.
فهرست مطالب:
فصل اول : بیان موضوع طراحی
۱- عنوان
۲- بیان مساله و ضرورت طراحی
۳- بیان اهداف
۴- مبانی نظری عام طرح
فصل دوم: مطالعات پایه
۱- آموزش عمومی
۱-۱- هدف از آموزش
۱-۲- تأثیر آموزش بر فرهنگ
۱-۳- تأثیر فرهنگ بر جامعه
۱-۳-۱- ارزشها و صورتهای پایدار و کهن
۱-۳-۲- ارزشها و صورتهای نیمه پایدار یا سبک
۱-۳-۳- ارزشها و صورتهای زودگذر یا مد
۱-۴- وظایف مدرسه در مقابل فرهنگ
۱-۴-۱- فهم میراث فرهنگی
۱-۴-۲- ارزش سنجی میراث فرهنگی
۱-۴-۳- توسعه و پیشرفت میراث فرهنگی
۲- آموزش و پرورش
۲-۱- تاریخچه آموزش و پرورش در ایران
۲-۱-۱- سیستم آموزشی سنتی
۲-۲- مدرسه در تاریخ معماری ایران
۲-۲-۱- قبل از ورود اسلام
۲-۲-۲- بعد از ورود اسلام
۲-۲-۲-۱- مدارس در دوران اولیه سلجوق
۲-۲-۲-۲- مدارس ایرانی در دوران ایلخانی
۲-۲-۲-۳- دوران طلایی مدارس ایرانی
۲-۲-۲-۴- مدارس دوران صفویه
۲-۲-۳- استخراج ویژگیهای برجسته معماری ایرانی در طراحی مدارس
۲-۲-۴- مدرسه در تاریخ معماری ایران
۲-۲-۴-۱- بررسی تعدادی از مدارس قدیمی ایران
۲-۲-۴-۱-۱- مدرسه دارالفنون
۲-۲-۴-۱-۲- مسجد مدرسه سپهسالار
۲-۲-۴-۱-۳- مدرسه علیا»ی تون (فردوس)
۲-۲-۴-۱-۴- مدرسه علمیه علیا
۲-۲-۴-۲- آموزش و پرورش در دوران معاصر
۲-۲-۴-۲-۱- ایجاد نوعی مقایسه بین شرایط امروز و دیروز
۲-۳- اهداف آموزش و پرورش در ایران
۲-۴- تلفیق آموزش با هنر و علمی شدن هنرها
۲-۴-۱- پیدایش اولین هنرستانها (مراکز فنی حرفه ای) در ایران
۲-۴-۲- اصول آموزش وپرورش در هنرستانها
۲-۴-۲-۱- محتوای آموزش
۲-۴-۳- اهمیت و آموزش فنی حرفهای (هنرستان ها)
۲-۴-۴- اهداف آموزش فنی حرفهای
۲-۵- نقد و بررسی نظامهای آموزش و پرورش
۲-۵-۱- سیستم آموزشی سنتی (معلم محور)
۲-۵-۲- سیستم آموزش رایج (موضوع محور)
۲-۵-۳- سیستم آموزشی مدرن (دانشآموز محور)
۲-۶- مقایسه سیستمهای آموزشی و انتخاب شیوه آموزشی مناسب
۳- هنر
۳-۱- وابستگی انسان امروز با موضوعات فرهنگی مثل هنر
۳-۱-۱- تعریف فرهنگ
۳-۱-۲- تعریف و منشا هنر
۳-۱-۳- ارتباط فرهنگ- هنر- تمدن
۳-۲- فلسفه هنر- چیستی هنر
۳-۲-۱- تعریف هنر در موضوع
۳-۳- انواع هنر
۳-۳-۱- هنرهای دیداری
۳-۳-۲- هنرهای شنیداری
۳-۳-۳- هنرهای گفتاری
۳-۳-۴- هنرهای آمیخته
۳-۴- هنر زیبا و هنر کاربردی (دوگانگی کاذب)
۳-۵- تعریف هنرهای تجسمی
۴- نوجوانی و جوانی
۴-۱- تعریف جوانی (بررسی روانشناختی گروه سنی جوان)
۴-۱-۱- مشخصه اصلی دوره جوانی
۴-۱-۲- سنین نوجوانی و جوان
۴-۲- رشد جسمی و جنسی (بلوغ)
۴-۳- رشد و تغییرات تفکر در نوجوان و جوان
۴-۴- خلاقیت ویژگی مهم نوجوانان و جوانان
۴-۴-۱- خلاقیت چیست؟
۴-۴-۱-۱- تفکر واگرا
۴-۴-۱-۲- تفکر همگرا
۴-۴-۲- ویژگیهای نوجوان خلاق
۴-۴-۳- خلاقیت و محیط اجتماعی
۴-۵- روحیات جوان
۴-۵-۱- خود و خودانگاره
۴-۵-۲- عزت نفس
۴-۵-۲-۱- تفاوت عزت نفس در دختران و پسران
۴-۵-۲-۲- عوامل موثر در عزت نفس
۴-۵-۳- شخصیت و عوامل تاثیر گذار برآن
۴-۵-۴- هویت و عوامل شکل دهنده آن
۴-۵-۴-۱- دستیابی به هویت
۴-۵-۴-۲- تعلیق هویت
۴-۵-۴-۳- توقف هویت
۴-۵-۴-۴- پراکندگی هویت
۴-۵-۵- وضعیت هویت در سنین مختلف
۴-۵-۵-۱- هویت جنسی
۴-۵-۵-۲- هویت اجتماعی و فرهنگی
۴-۶- عواطف در جوانان
۴-۷- نیازهای جوانان
۴-۷-۱- نیازهای کمبود
۴-۷-۲- نیازهای رشد
۴-۷-۳- نیازهای روانی نسل جوان و تبعات عدم ارضای آنها
۴-۸- علایق جوانان
۴-۹- نظامهای فرهنگی- اجتماعی موثر در رشد نوجوانان و جونان
۴– تاثیر شرایط اجتماعی و اقتصادی بر وضعیت نوجوانان و جوانان
۴– جایگاه جوان در جامعه
فصل سوم : مطالعات تکمیلی
۱- مقررات ساختمانی در سایت با کاربری آموزشی
۱-۱- تراکم ساختمانی در کاربری آموزشی
۱-۱-۱- مقررات ساختمانی در حوزه زمینهای آموزشی با کاربری آموزشی
۱-۱-۲- پارکینگ در کاربری آموزشی
۲- ارکان و اصول طراحی فضای آموزشی
۲-۱- مکان یابی فضای آموزشی
۲-۱-۱- کاربریهای سازگار
۲-۱-۲- کاربریهای ناسازگار
۲-۱-۳- قرارگیری مرکز آموزشی در سایت شهر با توجه به ضوابط و اولویتهای همجواری و دسترسی
۲-۱-۴- تحلیل و پیشنهادات همجواریها
۲-۱-۵- مکان یابی با توجه به فرم و شکل زمین
۲-۱-۶- شرایط محیطی
۲-۱-۷- اوضاع طبیعی زمین
۲-۲- جهت یابی فضای آموزشی
۲-۳- دسترسی به فضای آموزشی
۲-۳-۱- شعاع دسترسی
۲-۳-۲- عوامل کاهش شعاع دسترسی
۲-۴- ایمنی واحدهای آموزشی
۲-۴-۱- ایمنی در مقابل سوانح طبیعی
۲-۴-۲- ایمنی در مقابل سوانح غیر طبیعی
۲-۴-۲-۱- حریق
۲-۴-۲-۲- خطوط انتقال و توزیع برق
۲-۴-۳- ایمنی در ارتباط با حوادث داخلی مدرسه
۲-۴-۴- رعایت عقب نشینی جلوی ورودی مدارس
۲-۵- ساختار و سازمان دهی محیط در مدرسه
۲-۶- تناسبات انسانی و نقش آن در طراحی
۲-۶-۱- ابعاد و اندازههای وسایل مدرسه
۲-۷- خصوصیات فیزیکی مدارس
۲-۷-۱- انواع سازماندهی مدارس
۲-۷-۱-۱- سازماندهی مرکزی
۲-۷-۱-۲- سازماندهی خطی
۲-۷-۱-۳- سازماندهی شعاعی
۲-۷-۱-۴- سازماندهی مجموعهای یا گروهی
۲-۷- خصوصیات فیزیکی مدرسه
۲-۷-۲- ظرفیت مدارس
۲-۷-۳- تعداد طبقات مدارس
۲-۷-۴- مساحت و حداقل سطح زیر بنای مورد نیاز
۲-۷-۶- ظرفیت و سرانه فضاها
۲-۷-۶-۱- فضاهای بسته و سرپوشیده
۲-۷-۶-۲- فضاهای محوطه
۲-۷-۷- سازمان دهی و ساخت کلاس
۲-۷-۷-۱- سازمان اجتماعی کلاس
۲-۷-۷-۲- سازمان دهی محیط فیزیکی (انواع چیدمان در کلاس)
۲-۸- خصوصیات محیط درس
۲-۸-۱- نورگیری کلاسها
۲-۸-۱-۱- استفاده از نور طبیعی
۲-۸-۱-۲- استفاده از نور مصنوعی
۲-۸-۲- اهمیت عامل رنگ در فضاهای آموزشی
۲-۸-۲-۱- مبانی رنگها
۲-۸-۳- صوت
۲-۸-۳-۲- آلودگی صوتی توسط وسایل نقلیه
۲-۸-۳-۳- روشهای کنترل سر و صدا
۲-۸-۴- شرایط مناسب هوا در فضاهای داخلی
۲-۹- خروجیهای مدارس
۲–راهروهای پله
۲– راهرو ها
۲– نردههای حفاظ پله
۲– درها
۲– فضاهای واحد آموزشی
۲–۱- فضاهای بسته یا سرپوشیده
۲–۲- فضاهای باز و محوطه
۲– نکاتی در طراحی فضاهای اموزشی
۲-۱۶- اصول کلی در طراحی هنرستانها
۲-۱۷- آشنایی بارشته نقشه کشی معماری
۲-۱۸- اصول مربوط به طراحی فضاهای ورزشی در مدارس
چکیده فصل سوم ( مطالعات تکمیلی )
فصل چهارم : مطالعات تطبیقی
۱- بررسی نمونههای داخلی
۱-۱- هنرستان دخترانه پاپلی خلعتبری، تهران
۱-۲- دانشکده هنرهای زیبا
۲- بررسی نمونههای خارجی
۲-۱- دانشگاه پل
۲-۲- مدرسه هنر و معماری فلوریدا
فصل پنجم : مطالعات زمینه
مطالعات زمینه
۱-۱- ویژگیهای شهر مشهد
۱-۱-۱- مطالعات جغرافیایی و اقلیمی
۱-۱-۲- خصوصیات اقلیمی
۱-۱-۳- تقسیمات اقلیمی و تیپولوژی معماری
۱-۱-۴- ویژگیهای معماری در مناطق گرم و خشک
۱-۲- اثرات اقلیمی در طراحی فضاهای آموزشی
۱-۲-۱- ضرورت توجه به بحث طراحی اقلیمی در ساختمانهای آموزشی
۱-۳- عمدهترین ویژگیهای اقلیمی برای ساختمانهای آموزشی در شرایط آب و هوایی مشهد
۱-۴- فرم کالبدی و سازمان دهی پلان
۱-۵- ابعاد و اندازه پنجرهها
۱-۶- عمق سایه بان
۱-۶-۱- ضریب سایه بان (c)
۱-۷- تهویه مورد نیاز
۱-۸- مصالح ساختمانی و رنگ سطوح خارجی
۱-۸-۱- تاثیر رنگ خارجی
۱-۹- گیاهان و فضای سبز
۱– پیشنهاد سیستم سرمایش و گرمایش مکانیکی مناسب
۲- مطالعات جمعیتی شهر مشهد
۲-۱- جمعیت کنونی شهر مشهد
۲-۲- جمعیت شناور شهر مشهد ۰
۲-۳- جمعیت آینده شهر مشهد ۰
فصل ششم : معرفی سایت پروژه
۱ـ عوامل مهم و تأثیر گذار در مکان یابی سایت آموزشی
۲ـ معرفی سایت
۲-۱- بررسی منطقه پروژه
۲-۱-۱- وضعیت فیزیکی زمین (ابعاد و اندازههای سایت)
۲-۱-۲- موقعیت مکانی به لحاظ کاربریهای اطراف
۲-۱-۳- دسترسیهای پیرامون سایت و وضعیت ترافیکی آن
۲-۱-۴- ترافیک
۲-۱-۵- تراکم ساختمانی در محدوده سایت
۳- سایت آنالیز
۳-۱- تحلیل دسترسیها و درجه بندی معابر
۳-۲- بررسی کاربریهای اطراف و تراکم طبقاتی
۳-۳- بررسی گرههای ترافیکی و آگوستیک
۳-۴- بررسی وضعیت تابش
۳-۵- دید و منظر از بیرون سایت به درون
۴- عکسهای سایت
فصل هفتم : برنامه فیزیک طرح
برنامه فیزیکی طرح
فصل هشتم : مبانی طراحی معماری پروژه
۱- مبانی نظری خاص طرح
۲- روند طراحی
۲-۱- لکه های پیشنهادی
۲-۲- احجام پیشنهادی
۳- دیاگرام توجیه طرح پروژه
منابع